Kagahapon atong gisugdan paghisgot ang sistema sa pamalaod sa Pilipinas. Karong adlawa ato kining padayonon.
Tungod sa atong kasaysayan isip nahiubos sa Espanya ug sa Amerika, ang atong balaod nagsunod og mga tradisyon nga gikan niining duha ka legal systems.
Ang Espanya man god, civil law country. Sa ato pa, codified ang ilang mga balaod. Naa kay mabasa nga hinan-ay (bisan sa numero lang) nga balaod. Apan ang Amerika, usa ka common law country. Ang balaod, kon unsay giingon sa mga korte nga balaod. Bisan pa kon walay napublikar nga balaod bahin sa usa ka isyu, kon duna nay desisyon niini ang korte, kato maoy balaod.
Unsa man ang Pilipinas? Di kahibudngan nga civil law country kita nga may mga feature sa usa ka common law country. Ang mga desisyon sa korte tipik ug kabahin sa atong balaod. Matod pa gali sa Civil Code, Article 8: Judicial decisions applying or interpreting the laws or the Constitution shall form a part of the legal system of the Philippines.
Ang kaminyoon taliwala sa sistema sa pamalaod sa Espanya ug sa Amerika mas klaro diha sa atong criminal law. Ang basis sa atong criminal law, ang Codigo Penal sa Espanya. Mao nang atong mga silot reclusion, prision, ug arresto ang gigamit. Apan daghan usab nga special penal laws (mga balaod nga nag-criminalize og mga buhat) nga naggamit og straight penalty nga terminology, sama sa “imprisonment of not less than three (3) years but not more than seven (7) years” sa Anti-Photo and Video Voyeurism Act (R.A. No. 9995).
Pero dili lang sab sa Espanya ug sa Amerika nanguha og inspirasyon ang atong nasod. Pananglitan, ang atong Intellectual Property Code (R.A. No. 8293) gikan sa Europe ang ubay-ubay nga probisyon.
So mao ni ang sitwasyon sa atong nasod: may 4,275 kita ka Public Acts, 733 ka Commonwealth Acts, 11,457 ka Republic Acts (Agosto 30, 2019), 2,079 ka Presidential Decrees, 889 ka Batas Pambansa, ug 292 ka Executive Order ubos ni Pres. Cory Aquino – sumatotal, 19,725 ka lain-laing balaod. Walay usa ka code o libro diin nahisulat ning tanan ug hinan-ay. Karon, kon duna kay legal nga pangutana, gikinahanglan mo gayod moduol og abogado aron magiyahan ka, tungod sa kagubot sa atong sistema sa pamalaod. Maayo unta og moabot ang panahon nga i-codify kining tanan sa atong Kongreso, sama sa gihimo sa United States Code didto sa Amerika.