Note: This was a three-part series published in my column Brigada Balaod, Brigada Newspaper Visayas Edition, from March 10 to 12, 2020, on the occasion of the first anniversary of the death of Cristine Lee Silawan.
Niadtong Marso 11, 2019, napalgang patay sa Brgy. Bangkal, Lapu-Lapu City si Christine Silawan, menor de edad. Matod sa autopsy, siya nabugtoan sa kinabuhi Marso 10, 2009, sumad nga usa ka tuig karong adlawa.
Ang maong linuog nga pagpatay diin naglakip sa paghiwa sa usa ka bahin sa nawong sa maong bata, nahimong nasodnong balita ug miresulta sa pag-mobilize sa dakong porsyon sa atong law enforcement aron pagdala sa hustisya sa responsable niini.
Sabado, Marso 16, 2019, may gidakop ang National Bureau of Investigation (NBI). Nahibaw-an ko kini pagka-Dominggo na, kay niadtong panahona didto ko nagtingog sa usa ka estasyon diin usa sa mga reporter insider sa NBI ug nakahibalo sa mga panghitabo sa sulod.
Lunes, Marso 18, gi-inquest ang gidakop sa NBI. Ang inquest mao ang pagdala ngadto sa Office of the Prosecutor sa usa ka dinakpan nga walay warrant of arrest aron pagdeterminar kon tukma ba nga gidakop siya. Kon makita sa fiscal nga balido ang warrantless arrest, dalhon sa korte aron taralon ang hukmanan.
Lunes sa gabii, samtang nag-enjoy sa paborito kong ilimnong makahubog, nagsige pod ko og komento sa Facebook sa maong pag-inquest sa dinakpan sa NBI. Sa akong opinyon, di balido ang maong pagdakop kay dugay na ang nahitabong krimen (Lunes o Martes, sa miaging semana). Wala na ang immediacy nga usa sa mga prinsipyo sa warrantless arrests.
Wala ra to nako ang akong mga komento. Natulog ko nga nangandam sa mga hearing nako sa mosunod nga adlaw (Martes). Pagka-Martes, samtang nag-hearing sa kaso sa gipasinganlang nagpatay kang Atty. Salvador Solima (ako ang defense counsel), nagsige og ring ang akong selpon. Human na sa hearing ko kini natubag.
Ang didto sa pikas linya kaila nako nga abogado, naghangyo nga relibohan ang kasamtangang abogada sa gidakop sa NBI. Apparently, ang akong Facebook posts sa miaging gabii nakadapit og pagtagad sa ubay-ubay nga kaila nakong manlalaban nga mga friend nako sa Facebook.
Isip usa ka privately practicing lawyer, ang una kong nahunahuna mao ang financial capacity sa pamilya sa dinakpan. Bisan tinuod ang pangabogar dili negosyo, apan ang opisina naa poy mga bayranan. Apan sa luyo usab sa akong hunahuna, ang hustisya angay labanan sa kanunay. Bisan man usa ako sa nag-ampo og hustisya alang kang Christine Silawan, apan alang kanako wala gihapoy hustisya alang kaniya kon ang mataral sa hukmanan dili kadtong naghimo sa salaod.
Gitan-aw ko ang akong appointment book ug gitagsa-tagsa og tawag sa cellphone ang mga naka-appointment nako niadtong hapon sa Martes. Gihatagan ko sila og mga bag-ong schedule. Dayon gitawagan ko ang kasamtangang abogada sa dinakpan sa NBI. Kalipay ang nabati ko gikan sa iyang tingog – diay, mihangyo na siya sa pamilya sa dinakpan nga buhian niya ang kaso apan dili sila mosugot gawas na lamang kon naay laing abogado nga modawat. Ang Public Attorney’s Office (PAO) ug Integrated Bar of the Philippines (IBP) dili pod modawat sa maong kaso sa side sa dinakpan. Miingon ang maong abogada nga iyang pasabton ang pamilya ug mo-text siya kanako kon pwede nakong manawag.
Gitawagan ko ang inahan sa dinakpan. Nagkasabot kami nga mag-abot sa Home Care, diin kasamtangang gwardyado sa mga pulis ang dinakpan, nga menor de edad usab diay. Giingnan ko siya nga moadto kami diin nakit-an ang patayng lawas, ug among i-reconstruct ang Dominggo sa gabii sa iyang anak. Mipasabot siya nga wala gayod siyay madunol kanako gawas na lamang sa gamay nga panggasolina apan tan-awon niyang utang kabubut-on sa tibuok kinabuhi ang akong tabang.
Sa pagpangandam ko sa helmet ug jacket didto sa parking area sa Qimonda (sa Qimonda nahimutang ang Cebu City Hall of Justice), naagian ko sa laing abogado nga mas batan-on pa nako sa practice. Naka-SUV na. Nakapahiyom ko. Gawas na lamang tingali kon mahuwes na ko, taudtaod pa gyod usa ko maka-SUV. Karon mantinil lang usa sa motor.
***
Miabot ko sa Home Care mga alas 5 sa hapon sa Martes, Marso 19, 2019. Didto ko unang nahimamat ang suspetsado, usa ka 17 anyos.
Sa among mga criminal law litigators, ang guilt or innocence sa among kliyente ang magdiktar sa stratehiya sa kaso. Kon guilty ang kliyente, sulayan pagtabon ang tanang ebidensya – kon walay ebidensya, walay kaso. Kon inosente ang kliyente, sulayan pagpa-release sa prosecutor ang ilang ebidensya – kini tungod kay ang matag ebidensya magtudlo sa innocence sa kliyente.
Akong gi-eye-to-eye ang bata ug gipangutana kon siya ba ang nagpatay kang Christine. Mitutok siya kanako, daw kapangutan-on nganong siyay gipasinganlan. Dayon milingo-lingo siya.
Nangutana ko kon nakahibalo ba siya kon kinsay nagpatay. Wala pod. Diay to, sa miaging tuig pa sila last nagkaestorya sa babaye, sa dihang uyab pa sila. Of course, magkit-anay sila sa eskwelahan kay pareho silag tulunghaan.
Human niadto mi-file ko og motion para i-release ang bata. Tuod man, Biyernes sa gabii, gihatod sa process server sa fiscal sa Lapu-Lapu City ang order sa pag-release sa bata.
Sabado sa buntag, gikuha namo ang bata sa Home Care. Didto mi naniudto sa usa ka kan-anan sa may boundary sa Cordova ug Lapu-Lapu City. Naagian pa mi sa convoy sa naghatod kang Christine sa iyang lubnganan didto sa usa sa mga pribadong sam-ang sa Cordova. Mibarog mi gikan sa talad-kan-anan isip pagrespeto dihang miagi ang convoy.
Looking back, tulo ka semana nako ang nagasto sa pagdepensa sa akong kliyente. Ang pagkuha namo kaniya niadtong Sabado, Marso 23, 2019 dili maoy kataposan sa kaso. Pagka Dominggo, miingon si Pres. Rodrigo Duterte nga angayang ibalik sa bilanggoan ang bata. Modagan pa ang daghang adlaw usa mopatim-aw ang giingong maoy tinuod nga nagpatay ug na-dismiss gayod ang kaso sa akong kliyente.
Wala koy nasapi sa pagpangabogar sa batan-on. Apan kon ang samang higayon sa pagdepensa sa tiunay nga inosente mobutho, di ko magpanuko sa pagbarog gihapon alang sa inosente. Ang langit na lay mahibalong mobalos kanako.