Dear Atty. V,
Maayong hapon Atty. V. Naa lang unta koy ipangutana. Unom na mi ka tuig nga buwag sa ako bana kay nangita siya oglain ug nag-ipon sila karon. Pagka-2015 gipatawag ko sa ako bana sa barangay. Iya ko gipapirma nga wala nay hilabtanay og mipirma sad ko. Apil sa among gisabotan nga maghatag siya sa bata matag semana PHP 500.00 kon wala siyay trabaho, PHP 700.00 kon adunay trabaho. Tulo amo anak pero namatay ang usa ug duha na lang ang buhi. Iya unta kuhaon ang duha pero ang babaye dili man mokuyog niya, ang lalaki ra. Makapngayo ba ko og sustento kay dili kaigo ako sweldo ka tulo usahay upat ra kaadlaw ko duty sulod sa usa ka semana. Dili gyod kaigo ilabi na masakiton ang ako anak babaye. Mapriso ba silang duha ug unsay kaso?
****
Dear Texter,
Ang angay nimong hinumdoman mao nga ang atong Estado may dakong pagtan-aw sa kaminyoon. Gani ang Article 1 mismo sa Family Code nagkanayon: “Marriage is a special contract of permanent union between a man and a woman entered into in accordance with law for the establishment of conjugal and family life. It is the foundation of the family and an inviolable social institution whose nature, consequences, and incidents are governed by law and not subject to stipulation, except that marriage settlements may fix the property relations during the marriage within the limits provided by this Code.”
Sa ato pa, dili pwede nga kamo lamang ang magbuot-buot kabahin sa inyo kaminyoon. Nga dugay na mong wala magpuyo wala magpasabot nga awtomatikong naputol ang kaminyoon. Nga nagpinirmahay mo nga wala nay hilabtanay wala usay bili. Gali ang kapitan nga mi-attest niadto angayang gukoron sa Ombudsman tungod sa gross ignorance of the law. Kon notaryado kadto, angay tangtangan pagkaabogado ang notaryo publiko.
Hinuon ang kabahin sa pilay ihatag niya nga sustento sa mga bata mahimo nimong mapa-execute kay balido kadto nga kasabotan. Kon kabubut-on gayod nimo nga adto na lamang sa iyaha ang usa ka bata, mahimo ra pod kana. Bisan ang balaod nag-ingon nga imbes mohatag og kwarta o grocery, mahimong papuy-on sa iyang balay sa gipangayoan og sustento ang nagpasustento, dili kini available kon dunay compelling legal and moral reasons. In this case, since nagpuyo ang imong bana ug ang iyang kabit, usa ka illegal ug immoral nga arrangement, mahimo kang maka-insist nga anha sa imo ang mga bata.
Gani, pwede ka pod maka-demand og sustento alang kanimo (spousal support). Kon pila kini subject sa daghang factors, ug kon di kamo magkasabot ang korte ang mohusay.
Daghan kang mahimong ikiha batok sa imong bana kon magmagahi gayod siya sa pagsustento ug ingon man sa pagbulag sa iyang kabit. Ang ilang panagpuyo usa ka krimen nga gitawag og concubinage. Ang maong marital infidelity usa usab ka porma sa Violence Against Women and Their Children (VAWC), usa usab ka krimen. Ang wa paghatag og sustento VAWC usab. Sa concubinage mapriso silang duha. Sa VAWC sa pagpangabit may duha ka opinyon sa kasamtangan: may moingon nga maapil ang kabit, may moingon nga dili. Sa wala paghatag og sustento ang imo lamang bana ang makiha.
Iduol kanang imong kaso sa Legal Alternatives for Women, Inc. (LAW Inc.) nga naa mahimutang sa Room 3, ELDA Apartelle, Gen. Echavez St. cor Gorordo Ave. (tapad anang bakeshop diha). Mohatag silag mga abogado nga makatabang nimo nga libre.
Hinaot nakatabang kini kanimo.
– Atty. V
***
I-text ang inyong mga pangutana sa 0916-664-7624. Ang mga text nga gisulat ginamit ang saktong spelling prayoridad nga tubagon dinhi sa atong lindog.