Dear Atty. V,
Tawga lang ko sa ngalang Raymart. Nagtrabaho ko sa usa ka factory sa mga pagkaon. Kaluoy sa Ginoo, nagpadayon ang among operation bisan sa pandemic. Gani, sugod atong Abril, gipa-increasan nila ang among mga sweldo pinasubay sa bag-ong wage order. Ila pod gisugdag bayad ang wage differentials sugod Enero 5. Apan ang nakabati, Attorney, kay nayagaw na man hinuon ni ang amo kalainan sa sweldo. Duna man god ni patakaran ang among pabrika sa una nga kon wala lang kay disciplinary action (DA) sa miaging tuig, pun-an og PHP 10.00 ang imong inadlaw nga sweldo matag anniversary sa imong pagkasulod sa trabaho. Ang problema kay gipasabot mi sa management nga karong tuiga tungod sa pandemic dili pa maka-afford ang kompaniya nga padayonon ni nga sistema. So ang ilang gi-implement, ang increase lang sa katong labing bag-o. Dunay pipila nga wala nakatagamtam og increase; katong naa nas ikatulo nilang tuig unya way DA sa unang duha, tag PHP 406.00 na ilang sweldo so wa na pun-i. Ako kay nagdawatan kog PHP 396.00 kay ikaduhang tuig man nako unya way DA, gisaka ra ko nila sa PHP 404.00, unya wala pod ni kausaha og bayad, gi-stagger ang paggukod sa wage differentials. Misaad man hinuon ang among amo nga kon mabalik lang gyod ang among production sama sa una, ibalik nila ang PHP 10.00 increase matag tuig sa walay DA, retroactive sa April 1, 2020, ang petsa kanus-a nila gi-implement ang increase. Daghan kaayo kong mga pangutana Attorney ug pasensya gyod nga medyo taas kining akong sulat nga ako gipadala pinaagi sa imong personal nga Facebook profile. Ang akong mga pangutana mao kini:
1. May katungod ba ang kompaniya nga moundang sa insentibo nga tubo PHP 10.00 matag adlaw kon walay DA sa miaging tuig?
2. Kon pananglitan mobalik na ang among produksyon sa una, maka-demand ba mi nga i-compute gyod gikan sa April 1, 2020 ang maong incentive?
3. Maka-delay ba diay ang kompaniya sa implementasyon sa minimum wage?
4. Unsa man kining gitawag og wage distortion, kay mao man kuno ni ang nanghitabo sa among sitwasyon karon?
5. Kon dunay wage distortion, asa man mi modangop?
Daghan kaayong salamat Attorney ug pasensya nga diri ko ni gipadala sa imong Facebook account.
– Raymart
*****
Dear Raymart,
Wala nimo giklaro kon unionized ba mo o dili. Sa kaanindot sa incentives sa inyo kompaniya, sagad makita lang nimo sa mga organisadong establisimento (dunay union). Apan nga nangutana ka niini kanako nag-indicate usab nga wala kamoy mga lider sa unyon nga makapasabot niining mga butanga. Whether organized o dili ang inyong impresa, may kalabotan asa idangop ang imong reklamo.
Ako ni tagsa-tagsaon og tubag ang imong mga pangutana:
1. Kon ang kining diyes pesos matag adlaw purely liberality lang gyod sa kompaniya, may katungod silang mopaundang niini. Apan sa akong tan-aw, part and parcel na kini sa inyong labor contract. Sa ato pa, nagpabiling nagtrabaho diha ang usa ka tawo tungod kay gitan-aw niya ang increase. (Kinsa ba poy di magtan-aw ana. Ang PHP 10.00 matag adlaw nga increase bali PHP 260.00 pod sa usa ka buwan – 5 ka kilo sa lami nga bugas humay.) Dili unta nila kini maputol nga walay pagtugot gikan kaninyo.
2. Sa akong tan-aw maka-demand mo. Again, part na sa inyo labor contract ang maong insentibo.
3. Supposed to be, ang wage order effective 15 days human gipublikar sa usa ka newspaper sa rehiyon. Ang atong Wage Order No. ROVII-22 epektibo Enero 5, 2020. Kinahanglan tanang covered establishment sa Class A locale, non-agriculture category, mosweldo na di momenos PHP 404.00 sugod anang adlawa. Violation ang gihimo sa inyo impresa, apan ikaw ra poy miingon nga sugod Abril 1, ila nang gisugdag bayad ang wage differentials. Para nako nawagtang na ang inyong katungod nga moreklamo human ila na gi-comply ang ila obligasyon.
4. Ang wage distortion usa ka sitwasyon diin duna moy hierarchy sa kompaniya unya tungod sa implementation sa wage order, nawala ang significant distinction sa hierarchy. Nag-exist ni sa inyoha kay wala na may kalainan sa katong mga bag-o ngadto sa magtulo na ka tuig.
5. Whether organized mo o dili, mosunod unta kini sa grievance procedure. Kon unionized mo mo-proceed sa voluntary arbitrator. Kon dili sa National Conciliation and Mediation Board. Apan kining maong distinction medyo natangtang na kay bisag asa pa mo mo-file sa inyong complaint, moagi man gyod sa Single Entry Approach (SENA), ug i-attempt mo nga i-settle.
Hinaot nakatabang kini kanimo ug hinaot mabalik na ang inyong produksyon aron makakolekta na mos suspended benefits ninyo.
– Atty. V
**
I-text ang inyong mga pangutanang legal sa 0916-664-7624. Ang mga text nga may saktong spelling prayoridad nga atong tubagon dinhi sa atong lindog.