Dear Atty. V,
Tawga lang sa ngalang Raymart. Ang akong problema kay bahin sa among igsoon sa gawas nga mao nay nag-occupy sa balay sa akong ginikanan kay lagi siya kunoy kamanghoran namo. Upat man god mi nga anak sa among inahan Atty., akoy youngest unya namatay si mama pagpanganak nako. Naminyo og usab ang akong papa ug mao niy inahan sa among kamanghoran. Unang namatay ang akong tita-tita kay gipusil ni papa kay nasakpan nga nakig-sex sa among driver. Last year lang namatay si papa kay na-covid. Kaning balaya ila ni napundar ni mama sulod sa ilang kaminyoon. Pero pagkadagko namo wala nami mopuyo didto unya ang amo na lang kamahanghoran kuyog ni papa ang nagpuyo. Karon kay matod niya siya kuno ang may katungod sa balay kay siyay kamanghoran. Sakto ba siya Atty.?
***
Dear Raymart,
Ang maong balay kay napundar man sa imong ginikanan panahon sa ilang kaminyoon common property nila. Pagkamatay sa imong inahan, duna untay gihimong settlement sa iyang estate, diin kabahin ang katunga sa common property sa imong ginikanan. I would presume nga wala kini himoa sa imong amahan, kay kon gihimo pa, duna na unta kay nasunod sa imong inahan (1/5 sa iyang estate).
Tungod kay way settlement, automatic nga complete separation of property ang imong amahan ug ang imong madrasta. Sa ato pa, sa akong tan-aw lang, walay katungod anang balaya ang imong igsoon sa gawas. Ang angay magbahin niana kamong magsoon. Wala sa balaod nga ancestral house adto gayod sa manghod, although mao nay usual nga mahitabo.
Hinaot nakatabang kini kanimo.
– Atty. V
(Note: This was an article for Brigada Balaod, a column I had with the Brigada Newspaper Visayas Edition from September 2019 to August 2022.)