Maayong adlaw, Attorney. Puyde ba mawalay bili ang kasal nga managtiayon duna nay lain-laing pamilya ug bulag na sila sa usag-usa sulod sa 15 ka tuig? Daghang salamat.
Ang kadugay sa panagbulag dili usa sa mga basehan nga mawalay bili ang kasal sa managtiayon. Kini bisan pa man kon duna na silay iya-iyang pamilya. Angay hinumdoman nga ang managtiayon wala gayoy gahom nga modeklara nga ang ilang kaminyoon wala nay bili; kini angay iadto sa korte aron ang hukmanan ang modesisyon kon duna bay basehan ubos sa balaod aron ideklara nga walay bili ang kaminyoon.
xxx
Attorney, gihatagan kog special power of attorney (SPA) sa akong magulang aron ibaligya ang iyang yuta. Ulitawo ang akong igsoon ug walay anak. Ang SPA walay termino kon kanus-a siya mahuman. Sulod sa walo ka tuig wala gyod nako mabaligya ang yuta, hangtod nga namatay na lamang ang akong igsoon. Ang among sabot kanhi, kon mahalin ang yuta, ako na ang kita gikan niini ug wala nay labot ang among ubang igsoon. Aniay interesado nga mopalit sa yuta karon. Mabaligya ko pa ba kini? Mawad-an bag epekto ang SPA nga wala may limit niini? Kon pananglitan mawala ang epekto sa SPA sa pagkamatay sa akong igsoon, puyde ba nga akong iatras ang petsa sa dokumento sa pagpalit? Daghang salamat Attorney.
Ang pagbaligya sa yuta usa sa mga transaksyon diini gikinahanglan ang usa ka special power of attorney (SPA). Ang usa ka SPA mahimong may termino sa kinutoban niini, ug mahimo usab nga wala. Apan bisan pa kon wala sa iyang mga termino kanus-a mahuman ang epekto sa SPA, mahimo kining walay bili inigkamatay sa usa sa mga partido (ang nag-isyu o ang giisyuhan sa SPA). Sa imong kahimtang, pagkamatay sa imong igsoon, nawala nay bili ang SPA. Dili mo na kini magamit aron ibaligya ang yuta sa imong igsoon. Kon ibaligya mo ang yuta, ug misugot usab ang nagpalit, ang maong pagbaligya walay bili ug mahimong kwestyonon sa uban ninyong mga igsoon, nga manununod usab sa imong igsoon. Kini bisan kon i-antedate (butangag petsa nga sa wala pa mamatay ang imong igsoon) nimo ang deed of sale sa yuta. (Wala ka maghisgot sa imong teks kon buhi pa ba ang bisan usa lamang sa inyong mga ginikanan. Kon duna pay buhi kanila, adto mapadulong kanila ang kabtangan, dili sa inyong mga magsoon.)
Usa pa, ang pag-ingon sa imong igsoon nga maimo na ang kita sa yuta kon imong mabaligya usa ka porma sa donasyon. Kon molabaw ang kita sa yuta sa P5,000, gikinahanglan na nga ang sabot ninyo sa donasyon nasulat sa usa ka dokumento. Kon wala kini masulat sa usa ka notaryadong dokumento, dili gihapon maimo ang kita sa yuta.
xxx
Maayong gabii, Attorney Vince. Mangutana unta ko Attorney. Naa koy kapuyo-puyo sa una. Sa dihang live in pa mi, naa koy napalit nga mga butang nga narehistro sa akong ngalan. Ang akong pangutana Attorney, kon duna bay katungod ang akong kaipon nga mangayo og bahin sa maong mga butang. Malain ba ang sitwasyon kon minyo o ulitawo siya? Manghinaot ko sa imong tubag ug daghang salamat.
Kay narehistro man sa imong ngalan ang mga butang (tingali mga sakyanan, balay ug yuta), wala gayod siyay katungod mangayo og bahin niini, maulitawo o minyo man siya sa panahon nga nagpuyo mo. Ang atong balaod ning maong isyuha mao ang Artikulo 147 ug 148 sa Family Code. Kon ang nagpuyo puyde untang magminyo, ang Artikulo 147 ang sundon, nga nag-ingon nga ang mga butang nga ilang naangkon sa panahon nga sila nagpuyo pagaisipon nga naila pinaagi sa komboya nila sa panginuha, trabaho o industriya ug tungaon, gawas na lamang kon dunay pruyba nga iya lamang sa usa ang maong mga propiyedad. Ang pagkarehistro sa maong mga sakyanan, balay o yuta sa imong ngalan mao ang pruyba nga imo lamang kini, ug walay labot ang imong kapuyo.
Labaw na kon dili diay kamo puyde magminyo sa panahon nga nagpuyo-puyo mo. Niining sitwasyona, ang Artikulo 148 ang modumala. Dinhi, ang mga butang lamang nga nainyo pinaagi sa aktuwal nga kontribusyon ninyo sa salapi, kabtangan o industriya maoy giila nga inangkon ninyo proporsyonal sa inyong aktuwal nga kontribusyon. Sa laing pagkasulti, walay presumption of co-ownership in equal shares.