Sa natad sa negosyo, may upat ka paagi sa pag-organisa sa patigayon: sole proprietorship, partnership, kooperatiba, ug korporasyon. Ang matag usa may iya-iyang bentaha ug disbentaha. Ang sole proprietorship, dali ra kaayo mugnaon kay pwede ka man nga molargo na og kuha og mga permit, apan ang utang sa negosyo, utang pod sa sole proprietor. Sa partnership, bahin mo sa utang, apan gikinahanglan na moagi sa proseso sa Securities and Exchange Commission (SEC) alang sa registration. Sa korporasyon, moagi gihapon sa proseso sa SEC, apan ang utang sa korporasyon, iya ra sa korporasyon. Sa kooperatiba, kinahanglan moagi sa proseso sa Cooperative Development Authority (CDA), apan sukwahi sa korporasyon diin ang may dakong investment maoy may dakong kontrol, ang kooperatiba bisan pag pilay imo investment, ang usa ka tawo usa ra poy ihap.

Sa mga korporasyon usab, dunay gitawag nga closed corporation ug dunay usay open corporation. Sagad sa mga korporasyon nga atong makita closed corporation, nga sa ato pa, ang ilang stocks gihuptan lang sa pipila, ug walay paagi ang publiko nga makapalit og mga stock. Sa mga open corporation, mahimo kang makapalit sa ilang mga stock. Ang labing dagkong mga open corporation (mga 300 ka buok) nagparehistro sa Philippine Stock Exchange (PSE), ug gitawag nga publicly traded companies.

Niadtong buot mo-invest apan dili ganahan nga mangunay pagpadagan sa negosyo, ang pagpanag-iya og kabahin sa mga publicly traded companies usa ka maayong opsyon. Hinuon dili gyod ni ingon kadako og kita sa brick and mortar business (kanang naa gyoy tindahan o opisina), apan mokita usab kon maayo pagka-manage ang stock portfolio.

Hinuon, dili pwede nga modirekta og deal sa PSE. Kinahanglan nga moagi ka og broker, kang kinsang komisyon gikan sa kita sa imong investment maoy ingong suhol.

Dugay na nga dunay stock exchange ang Pilipinas. Niadto pa lamang 1927, na-establisar na ang Manila Stock Exchange, nga didto nagbase sa Binondo, Manila. Pagka-1963, namugna usab ang Makati Stock Exchange nga nagbase sa Makati Central Business District. Niadtong 1992, ang duha nag-merge ug nahimong PSE.

Kon nakadungog mo sa giingong IPO kun initial public offering, mao ni ang pagsulod sa usa ka korporasyon sa PSE. Pananglitan, niadtong Huwebes, October 17, 2019, giisyuhan na sa SEC ang Fruitas Holdings Inc. of pre-effective clearance sa IPO sa 533.66 milyon ka mga share, sa tag-1.99 pesos ang buok, ug target nila nga malista sa PSE sa Nobiyembre 29, 2019. Apan usahay mapugos pod pagbalik ngadto sa non-listed status ang usa ka korporasyon. Pananglitan, ang shares sa Travellers International Hotel Group (tag-iya sa Resorts World Manila) dili na pod tradeable sugod karong adlawa. Niadtong October 2013, nag-IPO sila sa tag P11.28 ang share, apan karon, ilang paliton og balik ang share sa tag P5.50 lang.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *